Thụ tinh ống nghiệm (IVF) là phương pháp điều trị hiếm muộn đang được sử dụng rộng rãi hiện nay. Giai đoạn nuôi cấy phôi là bước quan trọng sau khi chọc hút noãn diễn ra. Các phôi này được nuôi cấy trong phòng thí nghiệm rồi chuyển trở lại tử cung người mẹ. Tuổi phôi cũng là yếu tố quan trọng để quyết định chuyển bao nhiêu phôi vào buồng tử cung. Tại Viện Mô phôi, bệnh nhân có thể được chuyển phôi ngày 3 hoặc ngày 5, ngày 6. Vậy phôi ngày 3 là gì? Phôi ngày 3 có tiến hành kỹ thuật thoát màng phôi không?
Phôi ngày 3 có đặc điểm gì?
Phôi ngày 3 là phôi sau ngày thụ tinh đã phát triển đến ngày thứ 3 trong môi trường nuôi cấy. Phôi ngày 3 còn được gọi là giai đoạn phôi phân chia vì các tế bào phôi đang phân chia nhưng chưa lớn dần về kích thước.
Đặc điểm phôi ngày 3
Đến ngày thứ 3, hầu hết các phôi đã trải qua một vài vòng phân chia và có từ 6 đến 8 tế bào. Đối với phôi ngày 3, phôi ở trạng thái tốt thường có số lượng khoảng 7-8 tế bào. Những phôi này kích thước đều nhau, không bị phân mảnh. Ngoài ra mức độ đồng đều của các tế bào cũng là một tiêu chí quan trọng để xếp loại về mức độ phôi.
Thang điểm để đánh giá phôi ngày 3
- Phôi độ 1: Là những phôi có chất lượng tốt nhất, số lượng mức độ đồng đều tế bào ở mức cao, phân mảnh thấp, không có tình trạng đa nhân và có khả năng làm tổ cao nhất khi tiến hành chuyển cho bệnh nhân.
- Phôi độ 2 là những phôi có chất lượng khá
- Phôi độ 3 là những phôi có chất lượng kém và xấu thường không được chuyển cho bệnh nhân do tỉ lệ đậu thai thành công thấp hoặc tình trạng xấu có thể không đậu thai.
>Tinh dịch đồ không có tinh trùng bệnh nhân có con được không?
>Tại sao cần xét nghiệm sàng lọc bệnh lây truyền qua đường tình dục?

Cách đánh giá chất lượng phôi ngày 3
Chất lượng phôi ngày thứ 3 được đánh giá dựa trên các yếu tố sau:
- Số lượng phôi bào. Số lượng phôi bào trong một phôi phản ánh mức độ phát triển của phôi. Phôi tốt vào ngày 3 có khoảng 8 tế bào. Khi số phôi bào rất ít cho thấy khả năng phát triển của phôi kém và chất lượng phôi không tốt.
- Độ đồng đều về kích thước phôi bào. Phôi tốt là phôi có các phôi bào đồng đều nhau về kích thước, sự chênh lệch không quá 20%.
- Mức độ phân mảnh bào tương. Phôi tốt là phôi không có hoặc có rất ít (<10%) mảnh vụn bào tương. Khi phân mảnh bào tương chiếm phần lớn thé tích phôi là một dấu hiệu của sự bất thường nhiễm sắc thể trong phôi.
- Phôi bào đa nhân. Thông thường, mỗi phôi bào chỉ có một nhân. Khi trong phôi bào có từ 2 nhân trở lên thì được gọi là phôi bào đa nhân. Khi phôi có phôi bào đa nhân cũng được xếp vào nhóm phôi chất lượng không tốt và có khả năng cao manhg bất thường nhiễm sắc thể.
Chất lượng phôi được đánh giá vào ngày thứ 3 nuôi cấy giúp bác sĩ đưa ra quyết định quan trọng về thứ tự ưu tiên chuyển phôi, có nuôi cấy phôi đến giai đoạn 5 ngày không, chuyển phôi với số lượng bao nhiêu, đông phôi như thế nào.
Chuyển phôi ngày 3 tỷ lệ thành công cao không?
Thuận lợi khi chuyển phôi ngày 3
- Phôi được làm quen sớm hơn với môi trường tử cung của mẹ.
- Nhiều phôi có sẵn để chuyển vì nuôi phôi dài ngày hơn thì số lượng phôi đạt tiêu có thể bị giảm, chỉ những phôi thật sự khỏe mới có thể phát triển được dài ngày.
- Tỷ lệ sinh sống không quá chênh lệch so với chuyển phôi ngày 5.
Nhược điểm khi chuyển phôi ngày 3
- Tỷ lệ làm tổ thấp hơn trên mỗi phôi được chuyển.
- Vì phải chuyển nhiều phôi hơn cùng một lúc để đạt được tỷ lệ thành công giống nhau, nên khả năng mang song thai hoặc đa thai cao hơn.
- Không có nhiều thông tin về phân loại phôi và chất lượng phôi.
- Không thể làm xét nghiệm di truyền.
Tỷ lệ thành công khi chuyển phôi ngày 3
Trong quá trình IVF nhiều cặp vợ chồng băn khoăn nên chọn chuyển phôi ngày 3 hay chuyển phôi ngày 5 thì sẽ đem lại kết quả tốt nhất. Rất nhiều nghiên cứu thực hiện cho thấy tỷ lệ chuyển phôi thành công của nhóm chuyển phôi ngày 3 là 36,6% cao hơn so với nhóm chuyển phôi ngày 2 là 25,75% và thấp hơn nhóm chuyển phôi ngày 5 là 42,85%.
Đối với trường hợp bệnh nhân có lượng trứng quá ít và kích thước phôi nhỏ thì lựa chọn giai đoạn chuyển phôi phù hợp nhất sẽ là ngày 3. Tỷ lệ thành công của chuyển phôi ngày 3 phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:
- Chất lượng phôi,
- Độ tuổi của người mẹ,
- Tiền sử sản khoa,
- Điều kiện tử cung và các yếu tố khác…
Kỹ thuật AH trong hỗ trợ sinh sản tại Viện Mô phôi là kỹ thuật gì?
Kỹ thuật AH trong hỗ trợ sinh sản hay còn gọi là (Assisted hatching – AH). Đây còn gọi là kỹ thuật hỗ trợ phôi thoát màng.
Thông thường 1 phôi sẽ có cấu tạo cơ bản gồm:
- Một lớp màng trong suốt bọc bên ngoài (zona pellucida)
- Bên trong là các tế bào sẽ phát triển thành phôi, thai sau này, chúng được gọi là các phôi bào.
Theo quá trình phát triển tự nhiên, đến ngày thứ 5 -6, số lượng các tế bào phôi trở nên hiều hơn, khoang phôi nang cũng lớn dần lên. Khi đó, màng Zona trở nên mỏng lại và sẽ dần rách ra để phôi chui ra ngoài và sẵn sàng làm tổ.

Tuy nhiên vì 1 lý do nào đó, màng Zona không thể rách ra được, phôi sẽ không thoát ra ngoài được thì sự làm tổ sẽ không sảy ra, kết cục là không có thai sau chuyển phôi. Vì thế phôi cần phải hỗ trợ phôi thoát màng bằng các kỹ thuật đặc biệt.
Kỹ thuật hỗ trợ phôi thoát màng là gì?
Trong thụ tinh trong ống nghiệm có thể do tác động của điều kiện nuôi cấy, tuổi của bệnh nhân, quá trình đông rã phôi… làm màng bao của phôi dày và cứng, phôi khó thoát màng hơn. Kết quả là phôi nang bị xẹp xuống và thoái hóa, quá trình thụ tinh ống nghiệm cũng vì thế mà thất bại. Điều này khiến cho tỷ lệ làm tổ của phôi bị giảm.
Hỗ trợ phôi thoát màng là một kỹ thuật vi thao tác giúp phôi thoát khỏi màng bao. Kỹ thuật này được thực hiện trước khi phôi được chuyển vào buồng tử cung. Giúp phôi có thể dễ dàng thoát khỏi màng, bám vào nội mạc tử cung (làm tổ) và phát triển thành thai.
Những trường hợp nào cần hỗ trợ phôi thoát màng?
- Bệnh nhân thất bại làm tổ nhiều lần.
- Bệnh nhân chuyển phôi trữ lạnh.
- Bệnh nhân lớn tuổi, ít phôi, chất lượng kém.
- Bệnh nhân có phôi có màng ZP bất thường, dày, không đều.
Hiện nay các cơ sở y tế không chỉ thực hiện hỗ trợ phôi nở đối với những trường hợp phôi trữ đông mà phôi tươi cũng có thể thực hiện kỹ thuật này để tăng tỷ lệ đậu thai.
Vậy phôi ngày 3 có tiến hành kỹ thuật thoát màng phôi không? Tại Viện Mô phôi không tiến hành kỹ thuật này trên phôi ngày 3.
Viện Mô phôi hỗ trợ phôi thoát màng bằng phương pháp nào?
Các kỹ thuật hỗ trợ phôi thoát màng hiện nay
Hiện nay, có 3 phương pháp hỗ trợ phôi thoát màng tại các trung tâm hỗ trợ sinh sản như:
- Phương pháp cơ học. Với 1 mảnh cắt nhỏ trên màng Zona nên còn được gọi là phương pháp cắt màng Zona.
- Phương pháp hóa học. Các chuyên viên phôi học sẽ sử dụng acid Tyrode làm cho màng Zona mỏng dẫn và rách ra.
- Phương pháp hỗ trợ phôi thoát màng bằng laser, sử dụng các tia laser đục đúng vị trí muốn làm thủng trên màng zona. Và do đó ít ảnh hưởng đến phôi bào bên trong.
Kỹ thuật hỗ trợ phôi thoát màng được thực hiện như thế nào?
Trước đây một kỹ thuật được thực hiện phổ biến để hỗ trợ phôi thoát màng đó là làm thủng màng zona bằng dung dịch acid Tyrod. Dù kỹ thuật này đã được báo cáo là có hiệu quả to lớn đối với tỷ lệ thai, nhưng nó có nhiều điều không thuận tiện, bao gồm nguy cơ tổn thương tế bào bên dưới màng zona, thoát màng sớm, và đòi hỏi thời gian thực hiện nghiêm ngặt và tay nghề của người thực hiện.

Hiện nay, tại Viện Mô phôi lâm sàng Quân đội, chúng tôi thực hiện hỗ trợ phôi thoát màng bằng phương pháp laser.
Hệ thống laser được sử dụng tại Viện có khả năng di chuyển tự động theo một đường định sẵn. Đường này dạng cung tròn hoặc đường thẳng giúp cho thao tác làm mỏng hoặc đục lỗ trên màng trong suốt đợn giản. Và phương pháp này ít tác động đến phôi bào tại vị trí thực hiện thao tác.
Bài viết liên quan
Tại sao cần xét nghiệm sàng lọc bệnh lây truyền qua đường tình dục?
Hiện nay, vấn đề vô sinh hiếm muộn đang ngày càng có xu hướng tăng. ...
Th10
Tinh dịch đồ không có tinh trùng bệnh nhân có con được không?
Tinh trùng là tế bào sinh sản của nam giới. Chính vì vậy, chất lượng ...
Th10
Viêm lộ tuyến cổ tử cung ảnh hưởng gì đến khả năng sinh sản?
Tử cung là cơ quan sinh sản vô cùng quan trọng của người phụ nữ. ...
Th10
Vì sao cần tầm soát để phát hiện người lành mang gen bệnh?
Bệnh di truyền gen lặn là một trong những nỗi lo của nhiều cặp vợ ...
Th10
IUI thất bại mấy lần thì nên làm IVF?
IUI và IVF là những phương pháp hỗ trợ sinh sản hiện đại. Tuy nhiên ...
Th10
Có phải cứ béo phì là mắc hội chứng PCOS?
Béo phì đang trở thành một gánh nặng ngày càng lớn cho hệ thống y ...
Th10