Suy buồng trứng sớm là gì?

Một trong những điểm đáng báo động hiện nay là tình trạng suy giảm buồng trứng sớm. Theo tình trạng khám bệnh tại Viện Mô phôi, có nhiều bệnh nhân suy buồng trứng sớm trước 30 tuổi. Trước đây nhiều người vẫn nghĩ, suy buồng trứng chỉ xuất hiện ở phụ nữ ở độ tuổi mãn kinh. Nhưng thực tế đang chứng minh, ngay cả khi bạn còn trẻ tuổi, bạn vẫn có thể có nguy cơ gặp phải. Vậy suy buồng trứng sớm là gì? Nguyên nhân do đâu và có nguy hiểm không?

1. Buồng trứng và vai trò của buồng trứng

Buồng trứng là gì?

Buồng trứng là cơ quan sinh sản chính của nữ giới, gồm hai buồng trứng: một bên phải và một bên trái. Buồng trứng nằm trên thành chậu hông bé, hai bên tử cung, phía sau vòi tử cung, dưới eo chậu trên khoảng 10mm.

Cấu tạo của buồng trứng

Buồng trứng dài khoảng 3cm, rộng 1,5cm, dày 1 cm, có hình hạt đậu dẹt. Cấu tạo buồng trứng bao gồm:

– Hai mặt: mặt trong và mặt ngoài

– Hai bờ: bờ tự do và bờ mạc treo

– Hai đầu: đầu vòi và đầu tử cung.

Buồng trứng được bao bọc bởi lớp áo trắng, dưới lớp áo trắng là vỏ buồng trứng. Bên dưới lớp vỏ, thuộc phần trung tâm là tuỷ buồng trứng.

2. Chức năng cơ bản của buồng trứng

Buồng trứng là cơ quan sinh sản quan trọng nhất của phụ nữ với hai chức năng cơ bản: nội tiết để sản xuất ra các hormone sinh dục, quy định các đặc tính sinh dục – sinh lý nữ và ngoại tiết để sản xuất trứng phục vụ cho quá trình sinh sản. Một buồng trứng hoạt động bình thường sẽ giúp cho người phụ nữ có đời sống tình dục, sinh lý và sinh sản bình thường.

Chức năng ngoại tiết của buồng trứng

Từ sau tuổi dậy thì, trung bình mỗi tháng 1 lần, buồng trứng sẽ phóng thích ra một trứng, dẫn đến quá trình hành kinh và thụ thai nếu gặp tinh trùng. Đây là chức năng ngoại tiết của buồng trứng.

Chức năng nội tiết của buồng trứng

Buồng trứng là một tuyến nội tiết của cơ thể, tiết 2 hormone sinh dục quan trọng là: estrogen và progesteron

• Estrogen: Estrogen là hợp chất steroid, được tổng hợp tại buồng trứng từ cholesterol và có thể cả từ acetyl coenzym A.

Có 3 loại estrogen có mặt trong huyết tương là: estradiol, estron và estriol. Tác dụng của hormone estrogen là bảo tồn đặc tính sinh dục nữ thứ phát từ tuổi dậy thì bao gồm: phát triển các cơ quan sinh dục, phát triển mỡ dưới da, giọng nói trong, dáng mềm mại, vai hẹp hông nở.

• Progesteron. Progesteron là hợp chất steroid được tổng hợp từ cholesterol hoặc acetyl coenzym A. Tác dụng quan trọng nhất là kích thích bài tiết ở niêm mạc tử cung vào nửa sau của chu kỳ kinh nguyệt. Giúp chuẩn bị niêm mạc tử cung sẵn sàng đón trứng đã thụ tinh vào làm tổ. Progesteron còn giúp làm giảm co bóp cơ tử cung, ngăn cản việc đẩy trứng đã thụ tinh ra ngoài và tạo môi trường cho thai phát triển. Ngoài ra, progesteron còn tác dụng lên cổ tử cung, vòi trứng, tuyến vú và thân nhiệt.

3. Suy buồng trứng sớm là gì?

Suy buồng trứng sớm là gì?

Suy buồng trứng sớm hay còn gọi là suy buồng trứng nguyên phát là một rối loạn xảy ra khi buồng trứng của phụ nữ ngừng hoạt động sớm (hơn bình thường). Ở những phụ nữ bị tình trạng này, buồng trứng ngừng sản xuất trứng trước tuổi 40. Trong khi tuổi thông thường để ngừng sản xuất trứng, được gọi là mãn kinh, là khoảng 50.

📌📌📌📌Tham khảo: Polyp buồng tử cung có thể tự khỏi không?

Khi buồng trứng ngừng hoạt động và ngừng sản xuất trứng, chúng cũng không còn sản xuất các hormone bao gồm cả estrogen. Phụ nữ có mức estrogen thấp có nguy cơ mắc một số vấn đề sức khỏe.

Bên trong buồng trứng là những túi nhỏ, được gọi là nang. Chúng giữ trứng khi trứng lớn lên và trưởng thành. Các bé gái thường được sinh ra với khoảng 2 triệu “hạt giống” biến thành các nang này, kéo dài qua thời kỳ mãn kinh.

Nguyên nhân của suy buồng trứng sớm là gì?

Có nhiều nguyên nhân gây suy buồng trứng. Tuy nhiên, việc suy giảm hormone estrogen lại là nguyên nhân chính dẫn đến suy buồng trứng.

•  Nguyên nhân gây suy buồng trứng sớm có thể do các rối loạn tự miễn. Bệnh nhân đang trong giai đoạn hóa trị và xạ trị. Hoặc mắc một số rối loạn di truyền và nhiễm sắc thể như hội chứng Fragile X và hội chứng Turner do nhiễm virus…
• Hóa trị, xạ trị. Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến gây suy buồng trứng. Những liệu pháp này có thể gây tổn thương đến vật liệu di truyền trong tế bào. 
• Nguyên nhân không xác định. Nguyên nhân của suy buồng trứng nguyên phát thường không rõ (vô căn). Bác sĩ có thể đề nghị thử nghiệm thêm một số xét nghiệm để tìm ra nguyên nhân. Nhưng trong nhiều trường hợp, nguyên nhân vẫn chưa rõ ràng.
• Giảm cân quá mức. Việc giảm cân quá mức cùng tình trạng căng thẳng lâu dần gây rối loạn chức năng thần kinh thực vật. Nó ảnh hưởng đến sự điều tiết nội tiết trong cơ thể làm dẫn đến suy giảm chức năng buồng trứng.
• Sức khỏe tinh thần: Phụ nữ hiện đại tiếp cận nhiều với môi trường làm việc bên ngoài, nhiều khi họ bị căng thẳng mệt mỏi và làm việc với cường độ lâu dài có thể ảnh hưởng và rối loạn chức năng thần kinh thực vật, ảnh hưởng đến sự điều tiết nội tiết tố bên trong cơ thể, làm suy giảm chức năng buồng trứng sớm.
• Việc phẫu thuật tác động lên trên buồng trứng hay vòi trứng gây ảnh hưởng đến số lượng trứng trên buồng trứng.

4. Suy buồng trứng sớm có nguy hiểm không?

Suy buồng trứng sớm ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của người phụ nữ. Tình trạng này dẫn đến sự phát triển sớm của một số bệnh lý như tim mạch, loãng xương, rối loạn lipid.

Phụ nữ bị suy buồng trứng sớm vẫn có thể có con tự nhiên. Tuy nhiên trong một số trường hợp cần tìm đến sự trợ giúp của các phương pháp hỗ trợ sinh sản hiện đại. Ví dụ như làm thụ tinh ống nghiệm hoặc xin noãn. Trường hợp phụ nữ bị suy buồng trứng sớm muốn có con hoặc muốn trữ noãn để bảo tồn khả năng sinh sản trong tương lai cần thăm khám sớm với bác sĩ hỗ trợ sinh sản để được tư vấn phác đồ điều trị phù hợp nhất. 

Hiện nay không có cách nào để làm dừng quá trình suy buồng trứng. Càng lớn tuổi chất lượng và số lượng trứng càng giảm. Vì vậy cần được thăm khám sớm để không bỏ lỡ thời gian vàng trong điều trị.

Bài viết này đã giúp bạn hiểu hơn suy buồng trứng sớm là gì? Từ đó sẽ giúp bạn có kế hoạch mang thai phù hợp với độ tuổi và điều kiện sức khỏe. Chất lượng noãn sẽ suy giảm theo độ tuổi. Nếu chưa có kế hoạch sinh con, trữ noãn cũng là phương pháp được nhiều người lựa chọn hiện nay.