Thứ tự ưu tiên trong chuyển phôi

Chuyển phôi được xem là bước cuối cùng trong điều trị thụ tinh trong ống nghiệm. Đây là thời điểm phôi sau khi thụ tinh sẽ được chuyển trở lại buồng tử cung của người mẹ. Có trường hợp bệnh nhân chỉ có phôi ngày 3, nhưng cũng có bệnh nhân có phôi nang để chuyển. Chuyên viên phôi học sẽ dựa vào hình thái phôi ngày 3 để quyết định có nuôi lên ngày 5 không. Đánh giá hình thái thôi có vai trò rất quan trọng trong việc lựa chọn phôi để chuyển. Vậy thứ tự ưu tiên trong chuyển phôi là gì?

Chất lượng phôi được đánh giá như thế nào?

Chất lượng phôi là yếu tố rất quan trọng liên quan đến sự thành công của quá trình điều trị IVF. Vì vậy, sau khi phôi được nuôi cấy, chuyên viên phôi học sẽ tiến hành đánh giá chất lượng phôi. Hiện nay, có 2 phương pháp để đánh giá chất lượng phôi:

Đánh giá qua hình thái phôi: phương pháp này là phổ biến
Đánh giá qua kết quả của kỹ thuật phân tích di truyền trước chuyển phôi. Tuy nhiên đây là phương pháp xâm lấn và có chỉ định, không áp dụng hành loạt cho bệnh nhân.

Phân loại hình thái phôi là một công việc rất thường quy tại các trung tâm hỗ trợ sinh sản trên thế giới, trong đó các chuyên viên phôi học sẽ quan sát phôi dưới kính hiển vi có độ phóng đại lớn, để phân loại các phôi tốt, các phôi xấu, các phôi bất thường, dựa vào nhiều tiêu chí khác nhau, chuyên viên phôi học sẽ lựa chọn ra các phôi loại I, II, III theo thứ tự ưu tiên từ tốt đến xấu để có những lựa chọn theo dõi và quyết định thích hợp như:

Thứ tự ưu tiên cho chuyển phôi,
Có nuôi cấy kéo dài tới giai đoạn phôi nang hay không,
Chuyển mấy phôi hoặc trữ đông phôi như thế nào…

Tại Viện Mô phôi, bệnh nhân có thể được chuyển phôi ở giai đoạn phân chia (phôi ngày 3) hoặc giai đoạn phôi nang (ngày 5,6).

Phôi ngày 3

Phôi ngày 3 tính từ thời điểm kết hợp giữa trứng và tinh trùng là ngày 0 và nuôi thêm 3 ngày. Đối với phôi ngày 3, toàn bộ quá trình phát triển lệ thuộc vào nguồn năng lượng đến từ trứng. Do đó, chất lượng phôi ngày 3 thường là một yếu tố khách quan để phản ánh chất lượng trứng. Từ phôi ngày 3, bộ gene của phôi sẽ được kích hoạt và phôi phát triển rất dữ dội. Ban đầu tế bào trứng là một tế bào, tới ngày 3 phôi có khoảng 6-8 tế bào.

Hình thái phôi ngày 3 sẽ dựa vào độ phân mảnh, số lượng và tỷ lệ lệch phôi bào.

bang1 e1599133934220 — *Thứ tự ưu tiên trong chuyển phôi: ưu tiên chuyển phôi có chất lượng tốt.*

Phôi nang: ngày 5, ngày 6

Phôi nang là phôi nuôi cấy đến ngày thứ 5, thứ 6 sau ngày thụ tinh, có khoảng 200 tế bào.

Phôi nang mở rộng, dịch nang lấp đầy thể tích của phôi. Các tế bào của phôi cũng bắt đầu biến đổi thành hai loại là nụ phôi và tế bào lá nuôi. Nụ phôi là thành phần về sau phát triển thành thai nhi và nhau thai phát triển từ tế bào lá nuôi.

Độ nở rộng của khoang phôi: có 6 cấp độ từ 1-6, từ khoang phôi nhỏ đến khi thoát màng hoàn toàn
Chất lượng của khối mầm phôi (ICM-Inner Cell Mass). Có 3 cấp độ A – B – C; đi từ tốt nhất đến xấu nhất
Chất lượng của các tế bào lá nuôi (TE-Trophectoderm): tương tự cũng có 3 cấp độ A-B-C, đi từ tốt đến xấu.

Những phôi tốt là những phôi có nhiều tế bào, nén chặt và không bị phân mảnh. Từ những đánh giá này cho ra mức độ phôi tốt, khá và xấu. Tỷ lệ làm tổ của phôi nang tốt có thể lên đến trên 50%. Và giảm dần cho tới phôi nang xấu. Phôi xấu có tỷ lệ làm tổ kém nhất chỉ khoảng 10%.

Thứ tự ưu tiên trong chuyển phôi

Thông qua kết quả đánh giá về phôi, các chuyên viên phôi học sẽ xếp loại phôi vào các nhóm loại 1, loại 2 hay loại 3. Từ đó, thông báo cho cặp vợ chồng đang thực hiện IVF để cùng đưa ra quyết định: Thứ tự ưu tiên cho chuyển phôi, có nên nuôi cấy kéo dài tới giai đoạn phôi nang (phôi ngày 5) hay không, nên chuyển mấy phôi hoặc thực hiện đông phôi như thế nào,..

Phôi loại 1 là loại phôi tốt, có khả năng thành công cao nhất. Phôi loại 2 là loại trung bình. Và phôi loại 3 là loại kém chất lượng hơn. Tuy nhiên, chất lượng của các loại phôi cũng không quá khác biệt nên các cặp vợ chồng cũng không nên quá lo lắng trong trường hợp chỉ có phôi loại 2 hoặc loại 3 mà không có phôi loại 1.

Dựa vào kết quả đánh giá, phân tích chất lượng phôi, chuyên viên phôi và bác sĩ cùng bệnh nhân sẽ thảo luận để đưa ra phương án chuyển phôi nào, số lượng và chất lượng ra sao. Do đó, dựa vào tuổi phôi, hình thái phôi, bác sĩ sẽ có sự ưu tiên chuyển phôi cho bệnh nhân. Giữa phôi ở giai đoạn phân chia và phôi nang, ưu tiên chuyển phôi nang. Thường những phôi có chất lượng tốt sẽ được lựa chọn để ưu tiên chuyển trước. Đối với phôi ngày 5, ưu tiên chuyển đơn phôi để tránh tình trạng đa thai. Nếu có phôi ngày 5 và phôi ngày 6 chất lượng tương đương, ưu tiên chuyển phôi ngày 5 trước.