Trước đây khi kỹ thuật nuôi phôi chưa phát triển, bệnh nhân sẽ được chuyển phôi ngày 2, ngày 3. Hay còn gọi là phôi ở giai đoạn phân chia. Lúc đó phôi có 6-8 tế bào. Trong những năm trở lại đây, kỹ thuật nuôi phôi dài ngày càng phát triển tại các Trung tâm HTSS. Tại Viện Mô phôi, chúng tôi luôn ưu tiên nuôi phôi dài ngày trong điều trị hiếm muộn. Điều này xuất phát từ lợi ích nuôi phôi dài ngày đối với quá trình điều trị của bệnh nhân. Dưới đây là một trường hợp bệnh nhân chuyển một phôi ngày 5 – Một em bé khoẻ mạnh. Em bé Phúc Minh đáng yêu đến từ Đà Nẵng.
Các giai đoạn phát triển của phôi
Khi tinh trùng của người chồng kết hợp với noãn của người vợ sẽ tạo thành hợp tử. Hợp tử được nuôi cấy trong môi trường thích hợp sẽ phát triển thành phôi.
Người ta thường gọi tên phôi dựa trên số ngày được nuôi cấy. Ví dụ: phôi được nuôi đến ngày thứ 3 sau ngày thụ tinh được gọi là phôi ngày 3, nuôi cấy đến ngày thứ 5 sau ngày thụ tinh thì gọi là phôi ngày 5.
Nuôi cấy phôi là gì?
Nuôi cấy phôi là quá trình nuôi dưỡng trứng đã được thụ tinh với tinh trùng. Việc nuôi cấy diễn ra trong phòng thí nghiệm với môi trường nhân tạo được điều chỉnh phù hợp với các giai đoạn phát triển của phôi thai.
Từ năm 1998, nuôi cấy phôi nang được áp dụng sau thành công của Garder. Nghiên cứu thành công đã giúp kéo dài thời gian nuôi cấy phôi từ 2 – 3 ngày lên 5 – 6 ngày, giúp tế bào phôi thai phân chia được nhiều hơn từ 2 – 8 tế bào lên 60 – 200 tế bào. Điều này đã mở ra một bước ngoặt lớn trong chuyên ngành Hỗ trợ sinh sản.
Các giai đoạn phát triển của phôi
Giai đoạn tiền nhân (ngày 0 và ngày 1)
Các chuyên viên phôi học tiến hành kiểm tra xem trứng và tinh trùng đã thụ tinh hay chưa bằng cách quan sát hình thái của các hạt nhân từ mỗi giao tử nằm cạnh nhau tạo thành tiền nhân (pronuclei) sau 16 – 18 giờ thụ tinh. Ngay sau đó, hai tiền nhân kết hợp với nhau tạo thành ADN của phôi.
Giai đoạn phân chia (Ngày 1 – Ngày 3)
Trong vài giờ tiếp theo, tế bào đầu tiên của phôi bắt đầu phân chia thành 2 tế bào và cứ tiếp tục phân chia như vậy. Sau khoảng 24 giờ có khoảng 4 tế bào, 8 tế bào,…
Ở giai đoạn này, chất lượng phôi sẽ được đánh giá qua hình thái, độ đồng đều, sự phân chia đồng bộ của phôi hoặc độ chiết quang, mật độ hay của bào tương phôi bào. Dựa vào kết quả đánh giá này để quyết định nên chuyển phôi hay nuôi phôi lên ngày 5.
Giai đoạn phôi dâu (Ngày 3 – Ngày 4)
Sau thụ tinh khoảng 3 – 4 ngày, các phân bào của phôi có hình cầu, phôi được gọi là phôi dâu. Ở giai đoạn này cũng bắt đầu xuất hiện các hốc dịch nhỏ ở phôi.
Giai đoạn phôi nang (Ngày 5 hoặc ngày 6)
Giai đoạn này phôi nang đã mở rộng, dịch nang cũng lấp đầy thể tích phôi. Các tế bào của phôi bắt đầu biến đổi phân chia thành 2 khối nội phôi bào và ngoại bì lá nuôi. Khối nội phôi bào sau đó sẽ phát triển thành bào thai, còn khối ngoại bì lá nuôi sẽ phát triển thành nhau thai.
>Trường hợp không có ống dẫn tinh bẩm sinh hai bên sẽ như thế nào?

Phôi ngày 5 có đặc điểm gì?
Sau khi kết thúc giai đoạn kích trứng, chọc trứng của quy trình thụ tinh ống nghiệm, trứng và tinh trùng sẽ được kết hợp với nhau và tạo ra phôi thai. Phôi ngày 5 là phôi được thụ tinh sau 5 ngày kể từ khi noãn và tinh trùng gặp nhau.
Phôi ngày 5, phôi nang mở rộng, dịch nang lấp đầy thể tích phôi, các tế bào của phôi bắt đầu biến đổi thành khối nội phôi bào và ngoại bì lá nuôi. Khối nội phôi bào và nhau thai từ ngoại bì lá nuôi sau phát triển sẽ trở thành bào thai.
Ưu điểm của phôi ngày 5
- Loại bỏ được một số phôi không có khả năng phát triển từ ngày 3 nhờ việc nuôi cấy thêm trong phòng thí nghiệm;
- Tỷ lệ thành công cao hơn do khả năng làm tổ của phôi ngày 5 cao hơn so với ngày 3 (tỷ lệ thành công khi chuyển phôi ngày 5 đạt 70%) và giảm nguy cơ sảy thai;
- Giảm nguy cơ đa thai vì số phôi cần chuyển sẽ giảm đi khi thực hiện chuyển phôi ngày 5 (bác sĩ sẽ chuyển 1 – 2 phôi).
Những yếu tố ảnh hưởng tới kết quả nuôi phôi ngày 5
- Độ tuổi người mẹ. Chất lượng trứng và chất lượng phôi chịu ảnh hưởng bởi tuổi tác của người mẹ. Tuổi mẹ càng cao thì tỷ lệ phôi ngày 5 càng thấp;
- Số lượng và chất lượng phôi ngày 3. Thường tỷ lệ thuận với số lượng và chất lượng của phôi ngày 5. Nếu bệnh nhân có nhiều phôi ngày 3 chất lượng tốt thì có thể tạo được nhiều phôi ngày 5 hơn và ngược lại;
- Kinh nghiệm của bác sĩ và điều kiện cơ sở vật chất. Điều kiện kỹ thuật và kinh nghiệm của bác sĩ cũng là yếu tố ảnh hưởng tới sự thành công của việc nuôi cấy phôi.
Lợi ích của nuôi phôi dài ngày
- Tỷ lệ thành công cao hơn. Phôi nang có tiềm năng làm tổ cao hơn nhiều so với phôi giai đoạn phân chia. Tỷ lệ có thai ở nhóm chuyển phôi nang khoảng 60-70%, còn đối với nhóm chuyển phôi ngày 3 là khoảng 30-40%.
- Giảm nguy cơ đa thai: khi chuyển phôi ngày 5 có tiềm năng làm tổ cao thì số lượng phôi cần chuyển sẽ giảm đi. Từ đó, hạn chế nguy cơ đa thai và giảm các biến chứng thai kỳ do đa thai gây ra.
- An toàn hơn khi xét nghiệm di truyền: Tại Viện Mô phôi, chúng tôi chỉ tiến hành sinh thiết phôi trên phôi nang (ngày 5,6).
- An toàn hơn khi đông lạnh và rã phôi: tỷ lệ sống sau rã đông của phôi nang đạt gần 100%.
>PGS.TS Trịnh Thế Sơn tham dự Hội nghị Sản Phụ khoa toàn quốc 2025

Em bé Phúc Minh đáng yêu đến từ Đà Nẵng – Thành quả chuyển 1 phôi ngày 5
Vợ chồng chị T. là một trong nhiều trường hợp may mắn khi điều trị tại Viện.
Giữa rất nhiều trung tâm hỗ trợ sinh sản nhưng niềm tin vào các y bác sĩ Viện Mô phôi đã giúp anh chị vượt một quãng đường xa đầy vất vả từ Đà Nẵng ra Hà Nội để điều trị.
Và nhờ mối duyên lành với Viện, bệnh nhân thành công ngay lần đầu chuyển phôi. Sau khi cán đích thành công, chị T. chia sẻ niềm vui đến các bác sĩ:
Chúc mừng thành công của anh chị. Chúc em bé Phúc Minh luôn mạnh khoẻ, hay ăn chóng lớn.

Bài viết liên quan
Em bé 1 ngày tuổi phôi ngày 3
Thụ tinh ống nghiệm (IVF) là phương pháp điều trị hiếm muộn đang được sử dụng ...
Th10
Bệnh nhân sinh con khoẻ mạnh sau hai lần chuyển phôi
Sinh con khoẻ mạnh là ước mơ của mỗi cha mẹ. Thế nhưng không phải ...
Th9
“Em bé phôi” 17 năm trước của Viện
Câu chuyện dưới đây kể về hành trình “tìm con” quá đỗi gian nan của ...
Th9
Bệnh nhân sàng lọc bệnh Hemophilia đến từ Hải Phòng điều trị thành công
Máu tuần hoàn trong cơ thể nhờ hệ thống ống dẫn gọi là động mạch, ...
Th9
Bé Hà Đan đáng yêu đến từ Ninh Bình
Trước đây khi kỹ thuật nuôi phôi chưa phát triển, bệnh nhân sẽ được chuyển ...
Th9
Bệnh nhân sinh con khoẻ mạnh sau nhiều lần doạ sảy
Mang thai là hành trình đầy ý nghĩa đối với mỗi người phụ nữ. Đó ...
Th9