Hình thái noãn có vai trò gì với sự phát triển của phôi?

Nang noãn đóng vai trò quan trọng trong quá trình sinh sản của phụ nữ. Nó là tế bào có kích thước lớn nhất trong cơ thể. Chất lượng noãn có vai trò vô cùng quan trọng đối với sự thụ tinh. Sau khi tách noãn khỏi cụm tế bào cumulus, chuyên viên phôi học sẽ đánh giá độ trưởng thành noãn. Những noãn trưởng thành sẽ được thụ tinh với tinh trùng để tạo phôi. Vậy hình thái noãn có vai trò gì với sự phát triển của phôi?

Các giai đoạn phát triển của noãn

Nang mang vật chất di truyền, nó là một tế bào có kích thước lớn nhất trong cơ thể được cấu tạo bởi ba phần đó là phần nhân, nguyên sinh chất và màng ngoài. Noãn chín sẽ có hình cầu, kích thước nhỏ hơn hạt kê, màu vàng nhạt. Quan sát sự hình thành của nang noãn có ý nghĩa rất lớn đối với các cặp đôi hiếm muộn, bởi nó góp phần nâng lên cơ hội thụ thai cho các cặp đôi này.

Sự phát triển của nang noãn là quá trình phát triển từ một nang nguyên thủy lần lượt trải qua các giai đoạn: Nang sơ cấp, thứ cấp, có hốc, cuối cùng trở thành một nang tiền rụng trứng.

Trong buồng trứng của người phụ nữ luôn có các nang noãn ở các giai đoạn khác nhau bởi quá trình này diễn ra liên tục và chồng lên nhau. 120 ngày là thời gian cho 1 quá trình trưởng thành của một nang trứng. Đây là sự phát triển của nang noãn.

Ở mỗi giai đoạn nang nguyên thủy, nang sơ cấp, thứ cấp, có hốc đến khi trở thành nang tiền rụng trứng thì noãn nang có một cấu trúc khác nhau với các hình dạng khác nhau nhưng đều đủ các thành tố:

Nhân (mang vật chất di truyền)
Nguyên sinh chất ( khoang chứa dịch, các tb quanh noãn)
Màng ngoài (tế bào vỏ trong, vỏ ngoài, các lớp tế bào hạt, màng đáy, hệ thống lưới mao mạch)

Hình thái noãn có vai trò gì với sự phát triển của phôi?

Hình thái bình thường của noãn

Một noãn bình thường hình cầu phải có các đặc điểm sau:

Đường kính khoảng 120 μm
Tế bào chất đồng nhất, không có vật thể lạ bên trong
Một thể cực duy nhất, đồng nhất
Khoang PVS nhỏ, chỉ trong khu vực của thể cực
Màng Zona Pellucida (ZP) đồng nhất có độ dày phù hợp

Ảnh chụp Màn hình 2025 03 10 lúc 11.28.25 — *Cấu tạo của noãn trưởng thành.*

Sự hiện diện của thể cực đầu tiên ở noãn cho thấy noãn đã trưởng thành về nhân và thích hợp cho quá trình thụ tinh.

Hình thái bất thường của noãn

Hiện nay, tại Viện Mô phôi chất lượng noãn thường được đánh giá chủ yếu dựa trên các đặc điểm hình thái bên ngoài. Có khoảng 60 – 70% noãn sau chọc hút có mang ít nhất một đặc điểm bất thường. Những bất thường về hình thái noãn được phân thành hai loại:

Bên trong tế bào chất (Ví dụ: không bào, thể vùi, mạng lưới nội chất trơn, độ mịn bào tương)
Bên ngoài tế bào chất (Ví dụ: các bất thường ở màng ZP, khoang PVS rộng, sự phân mảnh thể cực và hình dạng noãn bất thường).

Từ 35 tuổi trở đi, số lượng và chất lượng noãn bắt đầu giảm sút rõ rệt. Trong đó, chất lượng noãn thấp là một trong những nguyên nhân chính gây vô sinh ở nữ. Ngoài ra, các bệnh lý như lạc nội mạc tử cung, buồng trứng đa nang hoặc thói quen sinh hoạt không lành mạnh (sử dụng các chất có hại như thuốc lá, rượu bia, chế độ ăn uống kém, căng thẳng, thiếu ngủ) làm tăng cường tạo ra các hormone (prolactin và cortisol) và gốc tự do ảnh hưởng đến chất lượng của noãn.

Hình thái noãn có vai trò gì với sự phát triển của phôi?

Chất lượng noãn liên quan trực tiếp đến khả năng sinh sản của người phụ nữ. Các bất thường hình thái noãn có thể gây khó khăn cho việc thụ tinh với tinh trùng.

Bên cạnh đó, khi tuổi người mẹ càng tăng, noãn bất thường tăng lên sẽ tăng tích lũy đột biến DNA. Từ đó có thể dẫn đến phôi bị lỗi gây sảy thai hoặc em bé sinh ra có thể bị rối loạn di truyền. Trong IVF cũng vậy, chất lượng noãn rất quan trọng đối với sự thành công của một chu kỳ.

eebbdd391903a85df112 — *Chuẩn bị noãn để tiến hành tiêm ICSI tại Viện.*

Noãn thu được sau khi kích thích buồng trứng sẽ được đánh giá độ trưởng thành trước khi tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI). Tuy nhiên, không phải tất cả các noãn có bất thường về hình thái đều bị loại bỏ mà chỉ những noãn có bất thường nặng như noãn khổng lồ, noãn có nhiều thể cực nằm trong khoang PVS, … Mặc dù những noãn bất thường hình thái có thể ICSI nhưng có thể ảnh hưởng đến tỷ lệ thụ tinh, tỷ lệ thai lâm sàng.

Như vậy điều lưu ý quan trọng đối với bệnh nhân là nên tiến hành điều trị IVF sớm khi có chỉ định. Khi tuổi của người mẹ còn trẻ, tỷ lệ noãn bất thường thấp hơn. Từ đó tăng cơ hội thành công khi tạo phôi cho bệnh nhân.