Tổ chức Y tế thế giới lần đầu tiên công bố Bản Hướng dẫn về căn bệnh vô sinh

Được làm cha mẹ là mong ước chính đáng của mỗi người sau khi kết hôn. Thế nhưng thực tế, không phải ai cũng may mắn trên hành trình để có những đứa trẻ. Có người kết hôn xong đã có tin vui. Nhưng cũng có rất nhiều người đợi 3 năm, 5 năm thậm chí 10 năm vẫn chưa có thai. Trước đây, phần đông bệnh nhân hiếm muộn ở độ tuổi trên 30, nhưng hiện nay con số đang ngày càng báo động. Tỷ lệ vô sinh/hiếm muộn đang ngày càng gia tăng và trẻ hóa. Đứng trước thực trạng đáng báo động đó, Tổ chức Y tế thế giới lần đầu tiên công bố Bản Hướng dẫn về căn bệnh vô sinh. Viện Mô phôi tự hào có PGS.TS Trịnh Thế Sơn đóng góp vào việc xây dựng Bản Hướng dẫn.

Vô sinh là gì?

Định nghĩa vô sinh theo WHO

Vô sinh hiếm muộn hiện nay được coi là căn bệnh của thời hiện đại. Khi mà xã hội ngày càng phát triển, tỷ lệ vô sinh cũng ngày càng tăng lên đi kèm với vô sinh trẻ hoá. 

Vô sinh thường được định nghĩa là không có khả năng thụ thai sau 1 năm quan hệ tình dục thường xuyên, không có biện pháp bảo vệ. Đối với phụ nữ trên 35 tuổi thời gian chỉ còn 06 tháng. 

Vô sinh chính là tình trạng mất khả năng sinh sản ở các đôi vợ chồng muốn có con. Ngoài ra, vô sinh cũng là thuật ngữ để chỉ nữ giới có thể thụ thai nhưng không có khả năng mang thai cho đến khi sinh.

Trước đây, khi khoa học còn chưa phát triển, chuyên ngành Hỗ trợ sinh sản còn “non trẻ”, nhiều trường hợp vô sinh không thể có con. Tuy nhiên hiện nay, khoa học đã làm nên những điều kỳ diệu, biến những điều không thể thành có thể. Các phương pháp hỗ trợ sinh sản đã giúp nhiều cặp vợ chồng được làm cha mẹ. Vì thế, các đôi vợ chồng nên đi thăm khám hiếm muộn và điều trị càng sớm càng tốt.

Vô sinh có mấy dạng?

Vô sinh được chia thành 2 dạng là vô sinh nguyên phát và vô sinh thứ phát.

• Vô sinh nguyên phát là tình trạng vô sinh ở những cặp vợ chồng, trong đó người vợ chưa mang thai lần nào. 
• Vô sinh thứ phát là tình trạng vô sinh ở những cặp vợ chồng đã từng sinh con (hoặc mang thai, bao gồm những lần sảy thai). Tâm lý chung của những cặp vợ chồng thường tương đối chủ quan trong việc có thêm con. Do họ nghĩ rằng mình đã sinh con rồi nên lần sau cũng sẽ tương tự. Thực tế, nhiều cặp đôi lại cảm thấy vô cùng lúng túng và bất ngờ khi phát hiện tình trạng vô sinh thứ phát của mình.

Nguyên nhân dẫn đến vô sinh hiếm muộn là gì?

Hiện nay, nguyên nhân vô sinh có 40% từ chồng, 40% từ vợ, 10% do cả 2 và 10% chưa rõ nguyên nhân. Như vậy để khẳng định rằng, không có giới nào nguyên nhân vô sinh nhiều hơn. Và trách nhiệm khám vô sinh hiếm muộn là như nhau giữa hai vợ chồng. Các cặp vợ chồng nên cùng nhau đi khám để các bác sĩ có thể tư vấn chính xác nhất phác đồ điều trị. Điều này giúp rút ngắn thời gian mong con và tiết kiệm chi phí.

Nguyên nhân vô sinh từ nam giới

• Những vấn đề trong quá trình xuất tinh như xuất tinh sớm, …
• Có vấn đề về tinh trùng: Số lượng tinh trùng thấp, tinh trùng bị dị dạng…
• Mắc các bệnh nam khoa: Viêm tuyến tiền liệt,… Đây là các bệnh lý dễ dẫn tới tình trạng vô sinh ở nam giới.
• Sự bất thường trong chức năng sản xuất tinh trùng. 
• Sử dụng nhiều rượu bia: Lạm dụng rượu bia sẽ làm suy giảm chất lượng tinh trùng, giảm ham muốn. Các chất độc tích tụ trong rượu bia sẽ gây rối loạn cương dương, ảnh hưởng trực tiếp tới khả năng có con của nam giới.
• Hút thuốc lá: Đây là nguyên nhân hàng đầu dẫn tới vô sinh nam. Hút thuốc lá làm tinh trùng bị suy yếu, dị dạng hoặc teo tinh hoàn.
• Thường xuyên mặc quần áo bó sát: Thói quen xấu này khiến nhiệt độ tinh hoàn tăng lên, ngăn cản quá trình sinh tinh.
• Quan hệ tình dục không an toàn: Quan hệ tình dục thô bạo, quan hệ nhiều lần liên tục sẽ làm tổn thương dương vật, gây trở ngại cho quá trình sinh sản của nam giới.
• Tiếp xúc nhiều với các hóa chất và chất độc như thuốc trừ sâu, bức xạ, cần sa… và steroid.
• Tổn thương do ung thư và quá trình chữa trị.
• Một số trường hợp vô sinh nam mà nguyên nhân không thể xác định, trong đó có thể là do nguyên nhân di truyền.
• Căng thẳng, stress…

Nguyên nhân từ nữ giới

• Có vấn đề với vòi trứng: tắc vòi trứng, ứ dịch vòi trứng… Điều này gây cản trở cho quá trình “gặp gỡ” của noãn đã rụng và tinh trùng để thụt inh
• Bất thường phóng noãn. Đó là tình trạng xuất hiện kỳ kinh không phóng noãn hoặc rối loạn phóng noãn.
• Những vấn đề bất thường về tử cung: cổ tử cung ngắn, polyp buồng tửu cung, nhân xơ dưới niêm mạc, lạc nội mạc tử cung…
• Vấn đề liên quan đến niêm mạc tử cung: tụ dịch vết mổ đẻ, niêm mạc tử cung mỏng…
• Dữ trữ buồng trứng cạn kiệt trước thời kỳ tiền mãn kinh 
• Căng thẳng, stress trong thời gian dài
• Rối loạn hệ thống miễn dịch…

Tổ chức Y tế thế giới lần đầu tiên công bố Bản Hướng dẫn về căn bệnh vô sinh

Ngày 28/11, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) lần đầu tiên công bố bản hướng dẫn nhằm:

• Cải thiện việc phòng ngừa,
• Phát hiện và điều trị vô sinh, căn bệnh ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn cầu.

Việt Nam có hai chuyên gia đóng góp vào việc xây dựng Bản Hướng dẫn về căn bệnh vô sinh. PGS.TS.BS Trịnh Thế Sơn là thành viên chính thức nhóm ERG.

Giám đốc phụ trách sức khỏe tình dục và sinh sản của WHO, bà Pascale Allotey cho biết:

“Cứ 6 người trên thế giới thì có 1 người bị vô sinh. Tình trạng này ảnh hưởng đến các cá nhân và cặp vợ chồng ở mọi khu vực, mọi mức thu nhập. Tuy nhiên, vẫn còn tình trạng bất bình đẳng trong việc tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe an toàn và với giá cả phải chăng.”

Bản hướng dẫn trên đưa ra 40 khuyến nghị và kêu gọi lồng ghép vấn đề sinh sản vào các kế hoạch tài chính, dịch vụ và chiến lược y tế quốc gia.

WHO cũng kêu gọi các bước quản lý lâm sàng hiệu quả, cả trong chẩn đoán và điều trị, đồng thời khuyến nghị tăng cường đầu tư vào công tác phòng ngừa.