Cơ chế giữa lạc nội mạc tử cung và hiếm muộn

Theo thống kê, ước tính tỷ lệ lạc nội mạc tử cung trong dân số chung từ 0,8% đến 6%. Có khoảng 50% phụ nữ hiếm muộn liên quan lạc nội mạc tử cung. Cứ 10 người phụ nữ trong độ tuổi sinh sản sẽ có 1 phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung. Vậy lạc nội mạc tử cung là gì? Nguyên nhân nào gây ra tình trạng này? Cơ chế giữa lạc nội mạc tử cung và hiếm muộn là gì?

Triệu chứng của lạc nội mạc tử cung là gì?

Nội mạc tử cung là lớp tế bào mỏng lót ở trong lòng tử cung. Lớp tế bào này dày lên theo chu kì buồng trứng. Vào mỗi chu kỳ kinh nguyệt nếu quá trình thụ thai không diễn ra khiến lớp nội mạc này bong đi và trôi ra ngoài cùng máu kinh.

Lạc nội mạc tử cung là gì?

Lạc nội mạc tử cung (LNMTC) là tình trạng nội mạc tử cung phát triển bên ngoài buồng tử cung, ở đó LNMTC chịu ảnh hưởng của hormone sinh dục, phát triển và thoái triển theo chu kỳ kinh nguyệt.

20211216 lac noi mac tu cung la gi 3 2 — *Các mảng niêm mạc không đi ra ngoài theo máu kinh mà ở lại trong tử cung hay đi ngược lại lên buồng trứng.*

Những lớp niêm mạc sẽ bong ra ở trong kì kinh nguyệt. Và được tái tạo lại sau khi chu kì này kết thúc. Bệnh xảy ra khi các mảng niêm mạc không đi ra ngoài theo máu kinh mà ở lại trong tử cung hay đi ngược lại lên buồng trứng, gây viêm nhiễm và đau đớn.

Vị trí LNMTC có thể hiện diện: buồng trứng, ống dẫn trứng, phúc mạc, cơ tử cung, bàng quang, đường tiết niệu, đường ruột….

Triệu chứng của lạc nội mạc tử cung là gì?

Có nhiều triệu chứng do lạc nội mạc tử cung gây ra. Ở một số người triệu chứng khá rõ ràng, một số khác thì rất mơ hồ. Triệu chứng sẽ khác nhau tuỳ vào giai đoạn nào của chu kì kinh, ví dụ giai đoạn rụng trứng hoặc giai đoạn có kinh.

Đau vùng chậu lắt nhắt
Đau khi quan hệ tình dục
Bón, đầy hơi, chướng bụng, tiêu chảy
Ra nhiều kinh, có cục máu đông, chu kì kinh thất thường
Cảm thấy đuối sức, mệt mỏi, thiếu năng lượng
Thai ngoài tử cung hoặc vô sinh
Đau lưng và cảm giác nặng chì ở lưng
Đau hậu môn
Khó chịu khi tiểu, có thể có máu trong nước tiểu…

Các yếu tố nguy cơ tiềm ẩn có thể xảy ra đối với lạc nội mạc tử cung

Tiền sử gia đình đối với những người rất thân thuộc thế hệ thứ nhất đã từng bị lạc nội mạc tử cung
Trì hoãn sinh con hoặc không sinh con
Có kinh lần đầu sớm
Mãn kinh muộn
Chu kỳ kinh nguyệt rút ngắn (< 27 ngày) với kinh nguyệt ra nhiều và kéo dài (> 8 ngày)
Dị tật ống dẫn trứng Müllerian (ví dụ: di tích sừng tử cung không thông, giảm sản cổ tử cung kèm theo tắc nghẽn đường ra ngoài của tử cung)
Tiếp xúc với diethylstilbestrol trong tử cung,

Chẩn đoán lạc nội mạc tử cung

Khi xuất hiện những triệu chứng được nghi ngờ là dấu hiệu của bệnh lạc nội mạc tử cung, phụ nữ nên đến ngay các cơ sở y tế uy tín để thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán nhằm xác định chính xác về tình trạng bệnh.

Khám vùng chậu:

Khám vùng chậu giúp tìm ra nguyên nhân cụ thể gây chảy máu bất thường ở tử cung. Tuy nhiên loại xét nghiệm chẩn đoán này không đủ để kết luận liệu bạn có đang mắc phải lạc nội mạc tử cung hay không. Vì vậy, bác sĩ có thể yêu cầu bạn thực hiện thêm một số xét nghiệm khác.

Siêu âm:

Bác sĩ sẽ sử dụng sóng âm thanh tần số cao để tạo ra một hình ảnh của cơ quan sinh sản trong cơ thể. Trong quá trình kiểm tra, kỹ thuật viên có thể đặt đũa quét siêu âm, được gọi là đầu dò, vào âm đạo hoặc di chuyển nó qua bụng của bạn. Mặc dù siêu âm không chuẩn xác nhất để phát hiện ra lạc nội mạc tử cung. Nhưng nó lại rất hiệu quả trong việc tìm ra các u nang buồng trứng- vấn đề thường gặp ở những phụ nữ mắc căn bệnh này.

Chụp cộng hưởng từ (MRI):

Thông qua xét nghiệm MRI, bác sĩ có thể xác định và đưa ra đánh giá toàn diện về:

Vị trí LNMTC
Mức độ của các khối LNMTC.

Nội soi:

Khi các phương pháp xét nghiệm trước đó không đưa ra được kết luận chính xác liệu bạn có bị lạc nội mạc tử cung hay không, lúc này, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện nội soi ổ bụng. Trong quá trình xét nghiệm, một vết cắt nhỏ ở gần bụng sẽ được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa, sau đó, dụng cụ nội soi được đặt vào nhằm kiểm tra xem có bất kỳ dấu hiệu nào của lạc nội mạc tử cung hay không.

Cơ chế giữa lạc nội mạc tử cung và hiếm muộn

Cơ chế

Viêm dính vùng chậu gây ảnh hưởng đến quá trình phóng noãn và di chuyển của trứng sau rụng
Thay đổi chức năng phúc mạc gây tiết dịch màng bụng, tăng prostagladin, interleukin-1, yếu tố hoại tử u và proteases -> làm ảnh hưởng hoạt động bắt trứng của tua vòi, ảnh hưởng đến chức năng vòi trứng, tác động lên noãn và tinh trùng.
Lượng kháng thể IgG và IgA và tế bào lympho có thể tăng lên khi bị nội mạc tử cung của phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung làm thay đổi khả năng thụ thai nội mạc tử cung và sự làm tổ của phôi.
Bất thường nội tiết và rối loạn phóng noãn…

Nguyên tắc điều trị

Dưới đây là nguyên tắc điều trị lạc nội mạc tử cung trong hiếm muộn tại Viện Mô phôi:

Nếu có cả đau và hiếm muộn, ưu tiên điều trị hiếm muộn trước.
Nếu phụ nữ LNMTC bị hiếm muộn có kèm với các nguyên nhân hiếm muộn khác, nên cân nhắc áp dụng sớm các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản.
Nếu phụ nữ LNMTC bị hiếm muộn, có giảm dự trữ buồng trứng, nên cân nhắc thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản sớm.
Không nên điều trị nội tiết đơn thuần (nội tiết tránh thai, progestins, GnRH đồng vận hoặc Danazol) ức chế chức năng buồng trứng để cải thiện điều trị hiếm muộn có kèm LNMTC nhẹ.