Tình trạng tinh dịch loãng có tự khỏi không?

Một trong những tình trạng thường gặp ở nam giới khi khám sức khoẻ sinh sản là tinh dịch loãng. Tinh dịch là môi trường để vận chuyển tinh trùng sau khi xuất tinh ở nam giới. Tinh dịch loãng là dấu hiệu của nhiều bệnh lý nam khoa, ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng. Từ đó ảnh hưởng đến khả năng có con của người đàn ông. Vậy tình trạng tinh dịch loãng do nguyên nhân nào gây nên? Tình trạng tinh dịch loãng có tự khỏi không?

Sự khác biệt giữa tinh dịch và tinh trùng

Tinh trùng và tinh dịch dù được sản xuất tại cơ quan sinh sản của nam giới nhưng về cấu tạo và chức năng thì hoàn toàn khác nhau. 

Tinh dịch là gì?

Tinh dịch là lượng chất lỏng màu trắng đục, dạng sệt, có độ kết dính được phóng ra khi nam giới xuất tinh được gọi là tinh dịch. Chúng được sản xuất tại khá nhiều cơ quan sinh sản khác nhau như tinh hoàn, mào tinh, ống dẫn tinh nhưng nhiều nhất vẫn là túi tinh và tuyến tiền liệt. 

Sau khi xuất ra bên ngoài từ 15-20 phút, tinh dịch sẽ không ở dạng sệt mà nhanh chóng hóa lỏng. Một số thành phần bên trong tinh dịch cần kể đến như sau: 

• Đường.
• Protein.
• Vitamin và khoáng chất.
• Tinh trùng.
• Tinh tương. 

Chức năng chính của tinh dịch chính là bảo vệ tinh trùng, đồng thời giúp tinh trùng dễ dàng gặp trứng để hình thành quá trình thụ thai. 

Tinh trùng là gì?

Tinh trùng là một phần của tinh dịch. Tức là chúng nằm bên trong lượng chất lỏng khi nam giới phóng ra bên ngoài. Tinh trùng là tế bào sinh sản của nam giới. Chúng mang hình hài của những con nòng nọc. Và được cấu tạo bởi 3 bộ phận chính là đầu, thân và đuôi. Tinh hoàn có chức năng sản xuất tinh trùng và tinh dịch chính là nơi bao bọc và nuôi dưỡng chúng. 

Khác với tinh dịch, tinh trùng có kích thước rất nhỏ mà chỉ có thể quan sát bằng kính hiển vi. Sau khi tinh dịch được “xuất” vào âm đạo của nữ giới, lượng tinh trùng khỏe mạnh còn sống sót sẽ giống như những “chiến binh” tìm trứng để tạo ra quá trình thụ thai. 

Tinh dịch đồ phản ánh điều gì về sức khoẻ của nam giới?

Việc đánh giá và phân tích kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ giúp hỗ trợ chẩn đoán nguyên nhân gây ra bất thường trong tinh dịch, đòi hỏi phải có những chuyên gia trong lĩnh vực về sức khỏe nam giới và hiếm muộn nhiều kinh nghiệm đọc và đưa ra giải pháp điều trị tốt. Qua kết quả thu được từ xét nghiệm, bác sĩ sẽ phản ánh tình trạng tinh trùng có trong tinh dịch và khả năng sinh sản tự nhiên của nam giới. Các chỉ số tinh dịch đồ chỉ có ý nghĩa phỏng đoán khả năng sinh sản của nam giới là cao hay thấp, chứ không cho phép kết luận là vô sinh hay không, trừ trường hợp bệnh nhân vô tinh.

>Có được sử dụng mẫu tinh trùng từ người hiến đích danh không?

>“Em bé phôi” 17 năm trước của Viện

Tiêu chuẩn tinh dịch đồ bình thường theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO)

Kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ bình thường theo WHO 2021 như sau:

• Thể tích trung bình từ 1,4 ml, mật độ tinh trùng trên 16 triệu/ml,
• Tỷ lệ sống trên 54%,
• Hình dạng tinh trùng bình thường trên 4%.

Viện Mô phôi xét nghiệm tinh dịch đồ theo tiêu chuẩn WHO 2021

Xét nghiệm tinh dịch đồ tại Viện dựa theo các tiêu chuẩn dưới đây:

Số lượng tinh trùng: 

Ở người bình thường số lượng tinh trùng trong một lần xuất tinh trên 39 triệu. Và mật độ tinh trùng thường là 16 triệu trong mỗi 1 ml tinh dịch. Nếu kết quả dưới các số trên được xem là số lượng tinh trùng thấp. 

Thể tích tinh dịch:

 Tinh dịch là chất dịch màu trắng đục chứa tinh trùng. Thông thường thể tích tinh dịch mỗi lần xuất tinh khoảng trên 1.4 ml. Nếu thấp hơn, có thể túi tinh không sản xuất đủ lượng dịch. 

Khả năng di động của tinh trùng:

Khả năng di động của tinh trùng được tính theo số phần trăm tinh trùng có khả năng di chuyển trên tổng số tinh trùng. Bình thường, nên có trên 42% tinh trùng có khả năng di động và trên 30% tinh trùng có khả năng di động tiến tới.

Hình thái tinh trùng:

Kích thước và hình thái của tinh trùng ảnh hưởng lớn đến khả năng thụ tinh. Cần có ít nhất 4% tinh trùng có hình thái bình thường. Các hình thái bất thường của tinh trùng có thể là đầu quá to hoặc quá nhỏ, 2 đầu, đầu thô, bất thường phần giữa; các hình dạng này có thể làm giảm khả năng kết hợp với trứng của tinh trùng.

Độ pH tinh dịch:

 Thông thường tinh dịch có pH vào khoảng 7.1 – 8.0. Nếu pH tinh dịch nằm ngoài khoảng này có thể làm ảnh hưởng khả năng sống và di chuyển của tinh trùng.

Tế bào lạ

Số lượng bạch cầu trong tinh dịch để đánh giá liệu nam giới có bị viêm nhiễm cơ quan sinh dục hay không. 

Nếu tất cả giá trị tinh dịch đồ đều nằm trong khoảng bình thường, nghĩa là nam giới có sức khỏe sinh sản tốt. Nếu xuất hiện các kết quả bất thường ở một vài tiêu chí, bác sĩ có thể yêu cầu tái xét nghiệm sau khoảng 2-3 tuần để đưa ra kết luận chính xác hơn.

>Bệnh nhân sàng lọc bệnh Hemophilia đến từ Hải Phòng điều trị thành công.

>Một phôi duy nhất – một em bé khoẻ mạnh. 

Tinh dịch loãng là gì?

Thông thường, tinh dịch nam giới xuất ra là chất lỏng có màu trắng đục, hơi đặc. Sau khoảng 15-20 phút, tinh dịch mới dần hóa lỏng. Tinh dịch loãng là tình trạng ban đầu tinh dịch trong như nước vo gạo, sau màu đục và loãng, quá trình hóa lỏng nhanh hơn và kèm theo mùi bất thường, hơi nhầy.

Dấu hiệu nhận biết

• Tinh dịch trong. Bình thường tinh dịch khá đặc sệt, nhưng lượng tinh trùng ít khiến tinh dịch trong suốt, có thể hơi nhầy.
• Tinh dịch xuất ra ngoài bình thường hóa lỏng sau 15-20 phút, còn tinh trùng loãng sẽ nhanh hóa lỏng hơn.
• Tinh dịch có mùi bất thường: đây là dấu hiệu kèm theo ở những nam giới ít tinh trùng do bệnh lý.
• Ít tinh dịch.

Nguyên nhân

Số lượng tinh trùng thấp

Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất là số lượng tinh trùng thấp. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), số lượng tinh trùng thấp là khi có dưới 16 triệu tinh trùng/ml tinh dịch. Điều này có nghĩa là việc thụ thai trở nên khó khăn hơn, nhưng nam giới vẫn có khả năng sinh sản.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng số lượng tinh trùng thấp như:

• Di truyền: lạc tinh hoàn, teo tinh hoàn
• Thắt ống dẫn tinh
• Hội chứng Klinefelter
• Rối loạn hormone hay mất cân bằng nội tiết tố
• Nhiễm trùng
• Lối sống kém lành mạnh: tiếp xúc chất độc, dùng ma túy, nghiện rượu, hút thuốc lá, thừa cân
• Một số thuốc steroid
• Đã từng hóa trị, xạ trị…

Một số trường hợp không xác định được nguyên nhân chính xác.

Giãn tĩnh mạch thừng tinh

Giãn tĩnh mạch thừng tinh là tình trạng các tĩnh mạch chạy từ tinh hoàn đến bìu bị sưng lên. Nam giới có thể không có bất kỳ khó chịu gì nhưng về lâu dài có thể giảm sản xuất tinh trùng và khiến tinh dịch loãng hơn. Giãn tĩnh mạch thừng tinh có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bên tinh hoàn. Đây là căn bệnh rất phổ biến, thường gặp ở 15% nam giới. Ngoài ra, đây cũng là nguyên nhân của 40% các trường hợp có vấn đề về khả năng sinh sản.

Rối loạn hormone.

Để sản xuất tinh trùng không thể thiếu vai trò của các hormone sinh dục nam. Các hormone vai trò này được tạo ra bởi tuyến yên, vùng dưới đồi hoặc ngay trong tinh hoàn. Bất cứ sự rối loạn hormone nào liên quan cũng đều ảnh hưởng đến việc sản xuất cũng như số lượng tinh trùng.

Nguyên nhân do lối sống, sinh hoạt

Những thói quen sinh hoạt không lành mạnh cũng giảm lượng tinh trùng. Và ảnh hưởng đến chức năng sinh sản của nam giới.

• Xuất tinh thường xuyên
• Không phải xuất tinh do đạt cực khoái
• Dinh dưỡng thiếu kẽm
• Lạm dụng các chất kích thích…

Tinh dịch loãng có nguy hiểm không?

Khi lượng tinh trùng dưới 16 triệu/ml tinh dịch, khả năng thụ tinh của nam giới sẽ giảm xuống, tuy nhiên không đồng nghĩa với họ sẽ bị vô sinh. Có rất nhiều trường hợp khám tại Viện Mô phôi có kết quả tinh dịch loãng đã cải thiện rõ rệt sau một thời gian điều trị. Chính vì vậy, việc xác định nguyên nhân tinh dịch loãng là từ đâu rất quan trọng.

Nếu nguyên nhân do thói quen lối sống thì bạn sẽ cần thay đổi thói quen sinh hoạt. Tinh trùng loãng đôi khi là hậu quả của một vài thói quen không tốt. Ví dụ như hút thuốc lá, uống rượu bia, trầm cảm kéo dài… Do đó, thay đổi lối sống và rèn luyện nâng cao sức khỏe vẫn là lời khuyên đầu tiên dành cho những trường hợp này. 

Trong trường hợp xác định được tinh dịch loãng do nguyên nhân bệnh lý, cần phải có can thiệp điều trị cụ thể. Ví dụ như:

• Liệu pháp kháng sinh trong các trường hợp nhiễm trùng,
• Phẫu thuật thắt búi giãn tĩnh mạch thừng tinh nếu có,
• Giải phóng tắc nghẽn đường ống dẫn tinh…

Do đó, với câu hỏi: tình trạng tinh dịch loãng có tự khỏi không sẽ tuỳ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Các nam giới nếu nhận thấy mình có các dấu hiệu phía trên, nên đến cơ sở chuyện khoa khám càng sớm càng tốt để được tư vấn cụ thể. Nếu không xử trí kịp thời các vấn đề này, nam giới có nguy cơ tiến triển đến vô sinh về sau này.