Hormone prolactin có vai trò gì?

Prolactin là một hormone quan trọng trong cơ thể. Prolactin có nhiều vai trò khác nhau trong cơ thể. Nhưng vai trò quan trọng nhất là kích thích sản xuất sữa ở phụ nữ. Định lượng hormone có thể giúp đánh giá, phát hiện các vấn đề bất thường trong cơ thể. Vậy hormone prolactin có vai trò gì? Sự tăng hay hay giảm hormone này có ảnh hưởng gì đến sự phát triển của cơ thể?

🔥Ngày 21/08/2023: Sự thiếu hụt hormone Testosterone gây ra nguy cơ gì ở nam giới?

🔥Ngày 18/08/2023: Phương pháp nào xác định tắc hai vòi trứng?

🔥Ngày 16/08/2023: Viêm vùng chậu có gây vô sinh không?

🔥Ngày 14/08/2023: Nguyên nhân gây vô tinh không do tắc là gì?

🔥Ngày 17/08/2023: Hormone Testosterone là gì?

🔥Ngày 18/08/2023: Phôi trữ đông được trong bao lâu thời gian?

Hormone prolactin có vai trò gì?

Hormone prolactin là gì?

Prolactin (được viết tắt là PRL) là một hormone được sản xuất bởi thùy trước của tuyến yên, một cấu trúc nhỏ nằm ở phần dưới cùng của não. Đây là một loại protein có vai trò quan trọng trong việc sản xuất và tiết sữa. Prolactin được nhà bác học Oscar Riddle tìm thấy ở động vật vào năm 1930, sau đó đến năm 1970 thì được xác nhận trên người bởi Henry Friesen.

Prolactin có trọng lượng phân tử khoảng 22 – 23 kD, được cấu tạo bởi 198 loại acid amin khác nhau. Trong huyết thanh, prolactin tồn tại dưới 3 dạng khác nhau:

• Dạng đơn phân: Chiếm 80%, là dạng có hoạt tính sinh học và khả năng miễn dịch.
• Dạng nhị phân: Chiếm 5 – 20%, dạng này không có hoạt tính sinh học.
• Dạng tứ phân: Chiếm 0,5 – 5%, là dạng có hoạt tính sinh học thấp.

Prolactin có cả ở nam giới và nữ giới, tăng cao ở phụ nữ mang thai và cho con bú.

Nồng độ prolactin thay đổi như thế nào?

• Ở nữ giới: Ở người khỏe mạnh, không mang thai prolactin máu là 2 – 29ng/ml, ở phụ nữ có thai và cho con bú là 10 – 209 ng/ml.
• Ở nam giới: 2 – 18 ng/ml.

Nồng độ prolactin trong cơ thể thay đổi khác nhau ở các thời điểm của từng giai đoạn khác nhau. Thường thì lượng prolactin máu sẽ tăng dần khi ngủ và đạt cao nhất ở buổi sáng với thời gian bán hủy sinh học từ 20 – 30 phút. Do đó, thời điểm tốt nhất để lấy máu làm xét nghiệm định lượng prolactin là vào buổi sáng tầm 3 – 4 giờ sau khi thức dậy.

Hormone prolactin có vai trò gì?

Prolactin đóng vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất của cơ thể, điều hòa hệ miễn dịch và liên quan trực tiếp đến sự phát triển của tuyến tụy.

Prolactin hoạt động theo cơ chế tương tự như cytokine, giữ vai trò quan trọng trong:

• Điều hòa hệ thống miễn dịch và quá trình trao đổi chất của cơ thể.
• Liên quan đến quá trình sinh trưởng của tế bào.
• Ảnh hưởng đến quá trình biệt hóa tế bào.
• Chống lại sự chết có chu trình của tế bào.
• Prolactin có ảnh hưởng sâu sắc đến sự tạo máu, sinh tăng sinh mạch máu, đồng thời tham gia cả vào quá trình đông máu.
• Liên quan trực tiếp đến quá trình rụng trứng để hình thành kinh nguyệt và tạo điều kiện thụ thai.

Ý nghĩa lâm sàng của chỉ số prolactin

Xét nghiệm prolactin có thể được sử dụng cùng với một số xét nghiệm về nội tiết tố (hormone) khác để:

• Xác định các nguyên nhân gây ra sản xuất sữa khi mẹ không mang thai hoặc cho con bú;
• Chẩn đoán nguyên nhân của rối loạn kinh nguyệt hoặc vô sinh ở phụ nữ;
• Chẩn đoán nguyên nhân của vô sinh và rối loạn chức năng cương dương ở nam giới;
• Phát hiện, chẩn đoán, đánh giá hiệu quả điều trị và phát hiện sự tái phát của khối u sản xuất thừa prolactin (prolactinomas) ở cả nam và nữ;
• Đánh giá chức năng thùy trước tuyến yên hoặc các rối loạn tuyến yên khác ở cả nam và nữ.

Mức độ prolactin trong điều kiện sinh lý bình thường

Ở phụ nữ trưởng thành khỏe mạnh bình thường, không có thai, mức độ prolactin trong máu là 127-637 µU/mL, ở phụ nữ có thai là 200 – 4500 µU/mL và ở phụ nữ mãn kinh là 30-430 µU/mL; còn ở nam giới bình thường là 98 – 456 µU/mL.

Mức độ prolactin máu thay đổi rõ rệt trong một ngày, tăng dần trong khi ngủ và đạt đỉnh cao nhất vào buổi sáng. Prolactin trong máu có thời gian bán hủy sinh học chỉ là khoảng 20-30 phút. Vì vậy, thời điểm lấy máu để xét nghiệm prolactin tốt  nhất là khoảng 3-4 giờ sau khi thức dậy.

Prolactin trong máu cao

Prolactin trong máu cao có thể được thấy trong nhiều bệnh lý sau:

• Khi bệnh nhân có khối u sản xuất và bài tiết thừa prolactin. Để chẩn đoán u sản xuất thừa prolactin, cần kết hợp giữa việc đo mức độ prolactin máu và chụp cộng hưởng từ (MRI) não để xác định vị trí và kích thước của khối u cũng như kích thước của tuyến yên.
• Khi bệnh nhân có sự giảm estrogen máu, vô sinh do không rụng trứng, ít kinh nguyệt, vô kinh, tiết sữa bất ngờ và mất ham muốn tình dục ở phụ nữ; rối loạn chức năng cương dương và mất ham muốn tình dục ở nam giới.
• Khi rối loạn ăn uống do chán ăn tâm thần
• Khi có bệnh tuyến yên hoặc vùng dưới đồi (hypothalamus)
• Khi suy giáp
• Bệnh thận
• Bệnh gan
• Hội chứng buồng trứng đa nang.

Giảm prolactin trong máu

• Giảm prolactin có thể gặp trong rối loạn chức năng buồng trứng ở phụ nữ và hội chứng trao đổi chất, lo âu, rối loạn chức năng cương dương, xuất tinh sớm, ít tinh bào, suy nhược tinh trùng, giảm chức năng túi tinh. Người ta thấy rằng, các đặc điểm tinh trùng bình thường có thể được phục hồi khi nồng độ prolactin được điều trị trở về giá trị bình thường ở nam giới bị giảm prolactin máu .
• Mức độ prolactin thấp dưới mức bình thường có thể là biểu hiện của suy tuyến yên.

Trên đây là thông tin về hormone prolactin có vai trò gì. Prolactin là một là hormone peptide, có vai trò kích thích các tuyến sữa sản xuất sữa, đồng thời cũng tác động lên nhiều chức năng khác của tế bào. Mức độ prolactin trong máu có thể thay đổi trong điều kiện sinh lý bình thường. Vì vậy, những thay đổi này cần phải được chẩn đoán phân biệt với sự tăng hoặc giảm trong nhiều tình trạng bệnh lý ở cả nam và nữ.