Tại sao một số trường hợp cần đánh giá ống dẫn trứng?

Ống dẫn trứng là một bộ phận quan trọng trong hệ thống cơ quan sinh sản của nữ giới. Ống dẫn trứng mang “sứ mệnh” đưa noãn gặp tinh trùng thụ tinh đưa về làm tổ tại tử cung. Hiện nay, tình trạng tắc vòi trứng khá phổ biến ở các chị em trong độ tuổi sinh sản. Đây là một trong những rào cản cản trở quá trình thụ tinh giữa noãn và tinh trùng. Để chẩn đoán và đánh giá chính xác tình trạng này, cần thực hiện một số kỹ thuật hiện đại. Vậy tại sao một số trường hợp cần đánh giá ống dẫn trứng?

Cấu tạo và chức năng của ống dẫn trứng

Ống dẫn trứng hay còn gọi là vòi trứng là một ống cơ có chiều dài từ 9 – 12cm. Một đầu của ống dẫn trứng sẽ thông với tử cung. Trong khi đầu còn lại sẽ thông với ổ bụng để đỡ khi trứng rụng. Một người phụ nữ bình thường có sức khoẻ sinh sản bình thường sẽ có hai ống dẫn trứng ở hai bên đầy đủ chức năng.

>Lần đầu mang thai sau 10 năm mong con

>Bệnh nhân 42 tuổi một phôi ngày 5 duy nhất thành công tại Viện.

Cấu tạo ống dẫn trứng:

Vòi trứng là một trong những bộ phận chính trong cơ quan sinh sản của người phụ nữ. Đây cũng là nơi mà trứng và tinh trùng sau khi thụ tinh sẽ di chuyển về tử cung để làm tổ, bắt đầu quá trình hình thành thai nhi.

Cấu tạo của ống dẫn trứng bao gồm các phần chính đó là:

• Phần phễu ở gần buồng trứng,
• Phần phình ống
• Eo ống.

Chức năng của ống dẫn trứng

Ống dẫn trứng có hai chức năng quan trọng là: 

• Đường di chuyển của trứng và tinh trùng.
• Nơi tinh trùng gặp trứng và diễn ra quá trình thụ tinh.

Hàng tháng vào giữa chu kỳ kinh nguyệt, mỗi nang trứng trong buồng trứng sản sinh một số lượng trứng nhất định. Khi trứng rụng, các tua vòi của ống dẫn trứng hứng nhận lấy trứng vào ống dẫn trứng để đưa đến tử cung.

Trong quá trình di chuyển này, nếu trứng gặp tinh trùng đi vào sẽ diễn ra quá trình thụ tinh. Nhờ sự chuyển động của lông mao và nhu động của cơ ống dẫn trứng, phôi thai sẽ được đưa đến buồng tử cung để làm tổ và phát triển. Trường hợp trứng không gặp tinh trùng, trứng sẽ được đào thải ra bên ngoài dưới hình thức kinh nguyệt.

Những bất thường của ống dẫn trứng

Tắc ống dẫn trứng

Tắc ống dẫn trứng là tình trạng vòi trứng bị chít hẹp, ngăn cản trứng và tinh trùng gặp nhau để thụ thai; hoặc hợp tử đã thụ tinh không thể di chuyển vào buồng tử cung để “làm tổ”. Chính vì vậy có thể dẫn đến phôi làm tổ ngay tại vòi trứng gây ra tình trạng thai ngoài tử cung rất nguy hiểm.

>Có nên chuyển phôi chất lượng kém không?

>Đông lạnh phôi có làm giảm chất lượng phôi không?

Tắc ống dẫn trứng có dấu hiệu gì?

Tắc ống dẫn trứng thường không gây ra biểu hiện đặc biệt. Vì thế rất nhiều người không biết hoặc dễ bị nhầm lẫn với các bệnh viêm nhiễm phụ khoa khác. Điều này được phát hiện khi bệnh nhân khó thụ thai. Và phải được kiểm tra bằng phương pháp chụp X-quang tử cung vòi trứng. 

Trong một số trường hợp, tắc ống dẫn trứng có thể gây ra một số cơn đau ở vùng bụng, tương tự với cơn đau xảy ra trong kỳ kinh nguyệt. Tuy nhiên mức độ nặng nhẹ sẽ tùy thuộc vào tình trạng bệnh lý của từng người.

Tắc ống dẫn trứng do nguyên nhân gì?

Có nhiều nguyên nhân gây viêm tắc ống dẫn trứng. Có thể do:

• Viêm nhiễm qua đường sình dục do Chlamydia hoặc các loại vi khuẩn lậu;
• Do vệ sinh kém, nhất là vệ sinh trong thời kỳ kinh nguyệt, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập gây viêm nhiễm âm đạo hay cổ tử cung. Nếu không được điều trị đúng cách sẽ gây viêm nhiễm ngược dòng lên vòi trứng gây tắc nghẽn vòi trứng.

• Các khối u ở vòi trứng. Là các khối dịch lỏng hoặc rắn cư trú, phát triển bên trong vòi trứng và gây tắc. Chính điều này gây cản trở cho quá trình trứng đi vào tử cung.

• Tắc vòi trứng bẩm sinh: Các bé gái ngay từ khi sinh ra đã bị khiếm khuyết hoặc mất đi toàn bộ vòi trứng.

Ngoài ra, việc nạo phá thai không an toàn, nạo phá thai nhiều lần cũng là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tắc vòi trứng. Thông thường cổ tử cung đóng vai trò ngăn cản vi khuẩn xâm nhập. Tuy nhiên, khi phụ nữ bị sảy thai, sinh đẻ hoặc nạo phá thai nhiều lần sẽ gây viêm nhiễm ngược dòng từ âm đạo và lan qua cổ tử cung lên tử cung và hai vòi trứng, gây viêm tắc vòi trứng.

Tắc ống dẫn trứng gây ra nguy cơ gì?

• Vô sinh. Đây được xem là hậu quả nặng nề nhất nếu tắc vòi trứng. Tình trạng này dẫn đến việc tắc ống dẫn trứng hoàn toàn ở 2 vòi trứng. Điều này khiến trứng và tinh trùng không thể gặp nhau để thụ thai.
• Thai ngoài tử cung: Khi tình trạng ống dẫn trứng bị chít hẹp khiến cho trứng sau khi được thụ tinh với tinh trùng không thể trở về tử cung làm tổ mà lại làm tổ ngay ở thành ống dẫn trứng dẫn đến tình trạng mang thai ngoài tử cung. Khi thai nhi phát triển lớn sẽ gây đau đớn và vỡ ống dẫn trứng, nếu không được phát hiện kịp thời có thể ảnh hưởng đến tính mạng của mẹ.
• Đau bụng dưới: Vòi trứng bị tắc do viêm có thể gây nhiễm trùng vùng chậu và khu màng bụng, có thể dẫn đến những cơn đau bụng dưới dữ dội.

Ứ dịch vòi trứng

Ứ dịch vòi trứng là hiện tượng vòi trứng bị tắc bởi các chất dịch, mủ. Các chuyên gia Sản khoa cho biết, hầu hết nữ giới chỉ phát hiện ra ống dẫn trứng bị ứ dịch khi bệnh đã ở giai đoạn nặng vì thế việc điều trị khá khó khăn và để lại hậu quả vô cùng nghiêm trọng tới sức khỏe sinh sản.

>Thụ tinh nhân tạo và thụ tinh trong ống nghiệm có giống nhau không? 

>Khi làm thủ tục chuyển phôi có cần bản gốc đăng ký kết hôn không?

Nguyên nhân gây ứ dịch vòi trứng

• Do bị các bệnh viêm nhiễm khoa trong thời gian dài mà không được điều trị triệt để.
• Quan hệ tình dục không an toàn
• Vệ sinh vùng kín không đúng cách gây viêm nhiễm, tăng nguy cơ ứ dịch.
• Những người có tiền sử phẫu thuật ở cơ quan sinh dục. Đặc biệt là phẫu thuật tại vòi trứng cũng có nguy cơ cao bị ứ dịch tại đây.

Ngoài ra còn một số nguyên nhân khác có thể gây ứ dịch tại vòi trứng như rối loạn nội tiết tố, viêm ruột thừa vỡ, nạo phá thai không an toàn.

Ứ dịch vòi trứng gây ra nguy cơ gì?

Vòi trứng khi đã bị ứ dịch là tổn thương nghiêm trọng. Khi vòi trứng bị ứ dịch, tại đó bộ phận lông mao của ống dẫn trứng phá huỷ hoàn toàn. Điều này sẽ khiến cho trứng rất khó hoặc không thể di chuyển để gặp tinh trùng và thụ tinh. Nếu noãn đã thụ tinh rất dễ gặp tình trạng chửa ngoài tử cung. Một trường hợp cấp cứu sản khoa rất nguy hiểm. Vì vậy, chi định IVF khi ứ dịch hai vòi, 1 vòi thông tốt 1 vòi ứ dịch có thể làm IUI.

Tại sao một số trường hợp cần đánh giá ống dẫn trứng?

Ống dẫn trứng đóng vai trò trung gian quan trọng trong quá trình thụ thai, là nơi trứng gặp tinh trùng và thụ tinh. Nếu ống dẫn trứng bị tắc, hẹp hoặc viêm nhiễm, quá trình thụ thai sẽ bị cản trở, gây ra tình trạng hiếm muộn hoặc vô sinh. Do đó, trong một số trường hợp cần đánh giá ống dẫn trứng để xác định tình trạng thông suốt của ống dẫn trứng.

Phần lớn những người phụ nữ bị tắc ống dẫn trứng không có biểu hiện rõ ràng, rất khó để phát hiện bệnh sớm. Hầu hết người bệnh được phát hiện khi đến thăm khám vô sinh hiếm muộn nhờ các phương pháp như: 

• Chụp X-quang tử cung – vòi trứng (HSG): là kỹ thuật bơm chất cản quang vào trong lòng tử cung và ống dẫn trứng. Thuốc cản quang sẽ phản ánh các cấu trúc bên trong tử cung và ống dẫn trứng lên màn hình máy chụp X-quang
• Phẫu thuật nội soi: đây là phương pháp được xem là tiêu chuẩn vàng trong đánh giá buồng tử cung và ống dẫn trứng. Ngoài giúp chẩn đoán xác định bệnh lý, nội soi sẽ kết hợp điều trị ngay thời điểm mổ. Bên cạnh đó có thể .khảo sát và đánh giá các bệnh lý liên quan hiếm muộn đi kèm bất thường ống dẫn trứng như u xơ cơ tử cung, dị dạng tử cung, …
• Siêu âm buồng tử cung  – ống dẫn trứng sử dụng chất tương phản (Hyfosy).